Vijf vragen aan Monique van Heeswijk

Als specialist in het vervullen van toezichthoudende functies, spreken we bijna dagelijks (potentiële) toezichthouders, opleiders, bestuurders en stakeholders. Persoonlijke en vaak indringende gesprekken, geven ons een inkijk en een goed beeld van de beweegredenen om een toezichthoudende functie te aanvaarden. Het houden van toezicht is inmiddels ontwikkeld met al haar verplichtingen, verantwoordelijkheden en maatschappelijke opgaven. Elke maand stelt Delfin Executives 5 vragen aan een toezichthouder.

Waarom wilde je toezichthouder worden?

Een toezichthouderschap betekent voor mij dat de cirkel rond is. Ik heb een drukke baan bij een internationaal bedrijf en een bestuursfunctie in het ondernemingspensioenfonds. Mijn toezichthoudende functie bij ADV Limburg is een fijne aanvulling hierop: actief in de regio en een belangrijk maatschappelijk doel dienend. Het is natuurlijk wel een kwestie van goed agendabeheer maar ik krijg er energie van als ik dingen doedie ik leuk vind en bij me passen. Het klinkt cliché maar ik ervaar het als bijzonder waardevol dat ik iets terug kan doen voor de gemeenschap en dat kan ik door dit toezichthouderschap. Het doel vind ik écht belangrijk omdat ik veel waarde hecht aan gelijke behandeling. ADV Limburg signaleert, voorkomt en bestrijdt discriminatie en ongelijke behandeling in de provincie Limburg. Zij is voor 27 gemeenten het meldpunt waar burgers discriminatie kunnen melden. Daarnaast is ADV Limburg ook actief in de bewustwording van discriminatie en het voorkomen ervan. Als ik daar mijn steentje aan kan bijdragen doe ik dat met veel plezier en energie.

Kortom, mijn eigen drive, de regio, het doel, mijn bestuursfunctie bij het pensioenfonds én het bedrijf waar ik werk vormen voor mij dé ideale combinatie voor een toezichthouderschap.

Waarom heb je een commissarissen-opleiding gevolgd?

Jezelf blijven ontwikkelen vind ik belangrijk. Of dat nu privé, in je werk, je hobby’s of je nevenfuncties is. Bijscholing of een opleiding verrijkt je leven en zorgt altijd voor nieuwe inzichten. Niet alleen de opleiding zelf maar ook het contact met anderen die in een soortgelijke functie actief zijn of de opleiding volgen. Je krijgt nieuwe inzichten in de wijze waarop je je toezichthouderschap vorm geeft. Vroeger had je het bekende “sigaar-rokende-oude-witte-mannenbolwerk” van toezichthouders. Die tijden zijn echt voorbij. Ik heb zelf de commissarissenopleiding op Nyenrode gevolgd en dat was zeer leerzaam en zinvol. Alle aspecten van het toezicht houden kwamen aan bod. Vaak zie je trouwens dat je ook een opleiding of cursus kunt volgen bij de branchevereniging van de organisatie waar je toezicht houdt. Ongeacht waar je de opleiding volgt, de nieuwe manier van toezicht houden biedt meerwaarde voor elke toezichthouder en organisatie.

Hoeveel ervaring heb je nodig als goede toezichthouder?

Toezichthouder word je niet, dat ben je. Je basishouding is het belangrijkste. Daarna kun je het wel verder ontwikkelen. Een toezichthouderschap is naar mijn mening ook niet leeftijdgebonden. De diversiteit in de RvT is vooral belangrijk. Een jongere die is opgegroeid met een smartphone in de hand en in een game-cultuur past bijvoorbeeld goed in de game-industrie of een app-ontwikkelaar. Bij een zorgorganisatie waar een accountant en een jurist in de RvT zitten kan iemand met een medische achtergrond handig zijn. Kortom, ervaring is belangrijk maar niet op de traditionele wijze zoals we altijd gedacht hebben. Kijk vooral naar datgene wat iemand meebrengt om de organisatie verder te helpen. Zo kan iemand een goede verbinder zijn of kan iemand het vermogen hebben om vanuit een bepaald perspectief te reflecteren. Jong vers bloed met een frisse kijk kan soms heel verhelderend werken. Ervaring komt overigens ook vanzelf. In mijn eerste 2,5 jaar bij ADV Limburg was ik lid en nu voorzitter. Dat is écht een andere rol. Waar ik eerst vooral inhoudelijk bezig was, zie ik het nu meer als mijn taak om samen met de andere leden verder te professionaliseren. Vernieuwend zijn spreekt mij altijd aan.

Wat moet morgen veranderen in toezichthoudend Nederland?

Vastomlijnde kaders doorbreken. Vaak heb je dezelfde informatiestroom, ontvang je jaarlijks dezelfde stukken en neem je de standaard besluiten. Natuurlijk hoort dat erbij maar stap ook eens uit die comfortzone. Benoem thema’s, focus op bepaalde onderwerpen en werk aan een meerjarenstrategie. Als je periodiek nieuwe speerpunten voor je RvT bepaalt, komt dat de organisatie ten goede en het maakt het proces ook dynamischer. Verder ben ik voorstander van participerend toezicht. Ga samen met de bestuurder(s) en de organisatie aan de slag, voeg waarde toe met respect en begrip voor elkaars rol en positie. Het is niet ‘jij en wij’ maar samen. Tot slot mag het aannamebeleid nog opener en transparanter. Kijk goed naar wat de organisatie nodig heeft en welke kwaliteiten er in de RvT aanwezig zijn. Dit betekent dus dat je als Rvt moet kunnen reflecteren op je eigen functioneren. Start vervolgens een openbaar wervingstraject op. We zijn in toezichthoudend Nederland op de goede weg maar nog lang niet overal.

Welke tips heb je voor potentiële toezichthouders?

Bereid je voor: stel de oprechte vraag aan jezelf welke organisatie bij je past en reageer selectief. Ontdek of het goed voelt en goed zit en kijk naar je eigen kwaliteiten. Welke persoon ben je en hoe wil en kun je acteren. Loop niet weg als het moeilijk wordt en ben in staat om moeilijke besluiten te nemen of in te springen op het moment dat er bijvoorbeeld een bestuurscrisis is. Dan moet je er kunnen staan voor de organisatie en is het belangrijk dat die organisatie en het doel van de organisatie bij je passen. Heb ruggengraat en het allerbelangrijkste: blijf vragen stellen, blijf leren en blijf verwonderen!