Vijf vragen aan Roger Dassen

“Bepaal zélf je toezichtagenda”, Roger Dassen

We spraken Roger Dassen, Executive Vice President & CFO bij ASML, als hoogleraar verbonden aan de Vrije Universiteit Amsterdam, voorzitter Raad van Toezicht bij MUMC+ en lid Raad van Commissarissen bij De Nederlandsche Bank.

Als specialist in het vervullen van toezichthoudende functies, spreken we bijna dagelijks (potentiële) toezichthouders, opleiders, bestuurders en stakeholders. Persoonlijke en vaak indringende gesprekken, geven ons een inkijk en een goed beeld van de beweegredenen om een toezichthoudende functie te aanvaarden. Het houden van toezicht is inmiddels ontwikkeld met al haar verplichtingen, verantwoordelijkheden en maatschappelijke opgaven. Elke maand stelt Delfin Executives 5 vragen aan een toezichthouder.

Waarom kies je voor toezichtfuncties naast een drukke baan?

Goed toezicht is belangrijk én leuk. Vanuit mijn economische achtergrond weet ik hoe belangrijk het voor een organisatie is om de ‘checks & balances’ telkens in de gaten te houden. Kwalitatief goed toezicht is dan van belang voor zowel, bestuur, management als toezicht. In alle fases die een bedrijf of organisatie meemaakt speelt toezicht een cruciale factor. Als een bedrijf succesvol is, loop je het risico dat het management kan denken dat het over water kan lopen. Als het slecht gaat met een bedrijf, kun je als toezichthouder de directie helpen door het stellen van de juiste vragen of door het versterken van het management team. En bij ‘steady stay’ moet je juist appelleren aan de uitdagingen voor de toekomst. Vaak zie je dat het management van een organisatie bezig is met het ‘hier en nu’ en het prioriteren van het ‘urgente’ boven het ‘belangrijke’. Dat is begrijpelijk en een RvC kan ondersteunen door daar juist ‘boven te hangen’ omdat je niet met de waan van de dag bezig bent. De Nederlandsche Bank is interessant gelet op mijn economische achtergrond, bij het academisch ziekenhuis komen zorg en de academische wereld samen en in het dagelijks leven ben ik vooral bezig binnen een internationaal groot bedrijf. Dat vind ik mooi aan de verschillende functies die ik heb. Spiegelen, schakelen, sparren, leren en het genieten van de diversiteit in rollen en belevingswerelden.

Wanneer ben je een goede toezichthouder?

In mijn beleving kun je je rol het beste uitvoeren als je bestuurlijke ervaring hebt. Toezicht doe je niet even erbij, het is een belangrijke, stevige functie die ook dito levens- of werkervaring vereist in het belang van de organisatie. Een toezichthouder is ook ‘goed’ als hij of zij in het profiel past. Daar ligt een belangrijke verantwoordelijkheid bij een vacature. Wat heb je als raad nodig, welke rollen worden al vervuld of welke kennis is al aanwezig? Het is een dynamische oefening die telkens verandert als er weer vacatures in je Raad zijn. De RvC of RvT moet hierop anticiperen. Je weet al lang van tevoren welke functies er vacant komen. Samengevat heeft een goede toezichthouder in generieke zin 3 eigenschappen: Om te beginnen moet je zelf je toezichtagenda bepalen en niet blindvaren op de thema’s en documenten die je krijgt aangeleverd. Bepaal zélf waarop en hoe je toezicht wilt houden. Ten tweede moet je een goede balans vinden tussen een positief-kritische houding maar soms ook een hulpvaardige houding naar management toe. Ten derde moet je je kunnen inleven in de organisatie en haar belangrijkste stakeholders, en moet je binnen de organisatie gevoel houden voor wat er speelt, door ook aandacht te geven aan de laag onder de directie. Dat geeft je bovendien zicht op de ‘bench strength’, ofwel hoe rijk is de pijplijn naar opvolging van het zittende management.

Loop je dan niet het risico op de stoel van de bestuurder te zitten?

Jazeker, dat risico loop je maar het is juist de kunst om die scheidslijn goed te bewaken. Je gaat niet achter de rug van de bestuurder om de organisatie in. Betrek de RvB hierbij, zorg voor een goede terugkoppeling naar wat je in hoofdlijnen geleerd hebt uit je gesprekken.

Wat moet morgen veranderen in toezichthoudend Nederland?

Vooropgesteld: we zijn al goed bezig! Als je de kwaliteit van toezicht in de afgelopen 20 jaar bekijkt, zijn er grote stappen gezet. Waar toezicht jaren geleden soms erg afwachtend en reactief was, is er een flinke kwaliteitssprong gemaakt naar pro-actieve invulling van strakker toezicht. Op de vraag wat er veranderd dient te worden dan is dat voor mij dat met name de hoge lat in toezichtsland overal gemeengoed wordt. Dat je over de hele linie ziet dat toezichthouders de agenda zelf bepalen, zich ook oriënteren op de tweede laag en voldoende positief-kritisch zijn naar management. Er is nu nog een te grote variatie over de gehele linie.

Welke tips heb je voor potentiële toezichthouders?

Kies bewust. Het is een fantastische maar ook verantwoordelijke functie. Daar hoort ook een behoorlijke tijdinvestering bij van honderden uren per jaar. Met 6 vergaderingen per jaar, ben je er niet en realiseer je dat van tevoren. Te veel toezichthoudende functies tegelijk gaat ten koste van de kwaliteit. Toezicht is een professionele bezigheid. Zorg voor een balans in toezicht en bestuur. Toezicht houden is zowel geven als krijgen. Je geeft jouw kennis en je krijgt andere inzichten terug. Als je dat spel goed beheerst en telkens in de gaten houdt waar je het voor doet, is het een prachtige wijze om je maatschappelijk in te zetten met veel voldoening.

Voor vragen over vijf vragen aan Roger Dassen kun je contact opnemen met Max Ruiters.

Artikelen

Mark Simons

Ahmet Aydogan, onze impact executive van het eerste uur

“Drie maanden, Mark. Zo lang zou de opdracht toch duren……” Ahmet eerste reactie als we elkaar weer spreken. Drie maanden was mijn...

Mark Simons

Help, ik heb geen opvolger!

De afgelopen jaren heb ik al diverse familiebedrijven mogen helpen in het vinden van een externe opvolger. Vanuit deze ervaring weet ik dat ...