Vijf vragen aan Peter Thuis

We spraken Peter Thuis, bestuursvoorzitter van ROC Gilde Opleidingen, voorzitter Raad van Toezicht van Meander Groep, voorzitter Raad van Toezicht St. Jozef in Meijel. Eerder lid RvC Rabobank, lid RvT Arcus College, lid algemeen bestuur LWV, bestuurslid Konnek’tos, bestuurslid SOM en thans onbezoldigd lid dagelijks bestuur bij Keyport 2020, onbezoldigd lid van de raad van advies bij MEE ZL en Crossroads, en onbezoldigd lid van de Raad van Toezicht van Nieuwe Helden Next Level.’

Kun je impact maken als toezichthouder?

Jazeker! Als je diverse functies combineert met oog voor bevoegdheden en verantwoordelijkheden dan kun je meerwaarde toevoegen aan organisaties, kruisbestuiven. Juist de combinatie van een toezichthouderschap en mijn hoofdfunctie als bestuursvoorzitter maakt organisaties beter. Je werkt continu met publiek geld en dat brengt een bepaalde verantwoordelijkheid in de vorm van goed toezicht met zich mee. Als ervaren toezichthouder heb je wat mij betreft ook een taak om jonge bestuurders en toezichthouders te helpen in hun persoonlijke ontwikkeling. Dat vind ik niet alleen omdat ik onderwijsbestuurder ben, maar dat vind ik ook een persoonlijke missie. Ik ben als gastdocent verbonden aan de opleidingen van de Universiteit Maastricht/Supervisie Limburg voor toezichthouders. Juist de wisseling van ervaringen tussen deelnemers en je eigen ervaringen komen toezicht ten goede. Die dynamiek, betrokkenheid en verantwoordelijkheden zijn goede ingrediënten om het vak meer te professionaliseren hetgeen organisaties ten goede komt.

Waar ben je trots op?

Besturen is eenzaam werk. Natuurlijk heb je een RvT en je MT maar het is vaak een eenzame functie. Belangrijk is het als toezichthouder de verbinding te blijven opzoeken naar je bestuurders. Als voorzitter van een Raad van Toezicht weet ik dan ook hoe een bestuurder zich voelt. Geef daarom ook eens vaker een oprecht compliment, geef grenzen aan waarbinnen iemand vrij kan functioneren en zorg dat je voldoende tijd hebt. Daar hoort ook bij dat je de bestuurder ruimte moet geven, vraag je niet af of jij het zus en zo zou doen, maar kijk of je de bestuurder kunt volgen in zijn of haar afwegingen. Ik ben bijzonder trots op de wijze waarop we als Meander in no-time het crisishotel in Urmond vanuit onze expertise hebben ingericht tijdens de coronacrisis. Als Raad van Toezicht sta je juist dan achter je bestuurders en moet je niet in de weg lopen. Zij zijn aan zet in een crisis waar we van tevoren niet wisten hoe je het moest aanpakken. Dan geef je de RvB en medewerkers de ruimte en het vertrouwen om dát te doen wat moet gebeuren. Ik ben met recht trots hoe RvB en medewerkers van Meander dat hebben aangepakt met een geïnteresseerde RvT op afstand. Gelukkig was het coronacentrum achteraf niet nodig, maar we stonden er wel. Ik heb als voorzitter RvT in het begin van de pandemie de RvB laten weten, dat ik verwachtte dat we fouten zouden maken en dat daar ruimte voor was. Dat er niet begroot geld ingezet kon worden en dat ik ze zou steunen in de verdediging van acties. Lessen trekken we later wel, er moest gehandeld worden.

Wat moet morgen veranderen in toezichthoudend Nederland?

De beperkende regels in de WNT bij het ontslag van goed functionerende bestuurders. De allerbelangrijkste functie als RvT is toch het aanstellen van adequaat bestuur. Als je als RvT in goed overleg met een bestuurder, na vele jaren trouwe dienst en goed functioneren fatsoenlijk afscheid wil nemen omdat het in het belang van de organisatie is dat er verversing komt, dan ben je als RvT door de WNT in je mogelijkheden beperkt. Een niet functionerende medewerker die in een CAO zit krijgt in Nederland gepaste, stevige vergoedingen mee als hij/zij na ontslag niet meer aan de bak komt. Dat ligt heel anders bij een goed functionerende bestuurder die in het WNT-regime zit. Ik heb het zelf nog niet meegemaakt, maar hierdoor neemt je speelruimte als RvT af om het juiste te doen voor de organisatie, hetgeen toch je hoofdtaak is. Dus modderen sommige RvT’s door omdat ze niet anders kunnen. De ontslagvergoeding van vaak een fractie van een jaarsalaris is al vele jaren niet geïndexeerd. Heel goed dat begrensd is wat bestuurders in de publieke sector verdienen, heel jammer dat het ontslagrecht, normaal een enorme rechtszekerheid in Nederland, zo beperkend is voor publieke bestuurders en de RvT’s die er mee moeten dealen, binnen de WNT. We denken dat we bezuinigen, maar aan de achterkant betaal je er een prijs voor.

Wanneer ben je een goede toezichthouder?

Een goede toezichthouder heeft tijd en is zeer betrokken bij de organisatie. Je bewaakt afstand maar bent er voor de bestuurder als hij of zij je nodig heeft. Voor zowel de RvB als RvT is er één doodzonde: bewust dingen weghouden van elkaar. De bestuurder heeft de plicht om goed te informeren. De RvT moet echter het klimaat creëren waarin de bestuurder zich uitgenodigd voelt ook alles op tafel te leggen, dat niet ieders twijfelpunt om opvolging vraagt. Die fout zie ik toezichthouders die niet zelf bestuurder zijn (geweest) nog wel eens wat hijgerig maken: het ontbreken van het besef dat je als bestuurder heel tevreden mag zijn als 90 procent goed loopt, en dat je voor die resterende 10 procent langere adem nodig hebt. Zorg voor die hand in de rug als de bestuurder het nodig heeft. Reageer positief als een bestuurder twijfelt. Maar durf het als toezichthouder ook te zeggen als je zelf twijfelt of geen comfort voelt. Kortom, een goede toezichthouder weet waar hij of zij het over heeft, durft besluiten te nemen, is open, transparant en benaderbaar. Dit is nog maar een handjevol competenties die wellicht ook nog eens klinken als een ‘open deur’ maar vergis je niet hoe enorm belangrijk deze competenties zijn om goed toezicht te houden. Tot slot moet je ook snel kunnen schakelen. Je moet (geïnteresseerd) kunnen slenteren op momenten waar je ambtshalve wordt uitgenodigd of rondgeleid, maar acuut kunnen sprinten als het nodig is.

Welke tips heb je voor aankomende toezichthouders?

Ben altijd voorbereid. Je hebt een behoorlijke verantwoordelijkheid als toezichthouder en dat mag je niet onderschatten. En, ik heb het al gezegd, zorg dat je je opstelt als teamlid. Je hebt – ieder vanuit zijn of haar eigen expertise – een gezamenlijk belang, doel en verantwoordelijkheid richting de organisatie, cliënten, medewerkers voor en met wie je werkt. Fouten maken mag, ook door een bestuurder, als we er maar van leren. Dus stel je ook zo op richting een bestuurder. Mijn stelling richting een RvB is altijd dat je te weinig risico hebt genomen als je nooit fouten hebt gemaakt. Blijf bij, ontwikkel je zelf middels een gerichte opleiding, vakliteratuur of gesprekken. Stel jezelf de vraag of je datgene wat je besluit kunt uitleggen. Toezicht is niet voor bangeriken: kun je het aan om in de krant te staan? En tot slot: geniet van een mooie, boeiende en verantwoordelijke functie!